برای دسترسی به فایل های روی هاست روش های متفاوتی وجود دارد که هر کس میتواند بر اساس سلیقه و شرایط فعالیت مورد نظر خود یکی از آنها را انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهد. یکی از این روش ها استفاده از FTP است. FTP به شما اجازه میدهد بدون کوچکترین مشکلی چندین فولدر و فایل را از سیستم خود بر روی هاست آپلود کرده و یا آنها را با ساختار فعلی خود از روی هاست بر روی سیستم خود ذخیره نمایید. استفاده از اف تی پی مزایا و معایب خاص خود را دارد اما برای انجام برخی فعالیت ها مانند عوض کردن سطح دسترسی محتویات یک یا چند فولدر به صورت گروهی، بالاخره مجبور خواهید بود از آن استفاده کنید. در این تاپیک به آموزش استفاده از این پروتکل خواهم پرداخت.
آشنایی با ابزار های FTP :
برای استفاده از اف تی پی، همواره به یک سرور و یک کلاینت نیاز خواهید داشت. سرور در حقیقت همان هاست شماست. اگر از هاست اشتراکی استفاده میکنید و یا سرور اختصاصی به همراه کنترل پنلی مانند سی پنل، دایرکت ادمین و … دارید نیازی نیست نگران بخش سرور باشید چرا که سرور FTP بر روی چنین هاست ها و سرور هایی نصب بوده و آماده ی سرویس دهی است. اما اگر سرور مجازی دارید و یا از هر سرویس دیگری که قابلیت استفاده از اف تی پی را ندارد استفاده میکنید، لازم است ابتدا سرور اف تی پی را روی آن نصب کنید. نصب و راه اندازی سرور اف تی پی از بحث کنونی ما خارج است بنابراین فرض را بر این میگذاریم که میزبان شما از پیش این سرور را برای شما آماده کرده است. (همانطور که گفتم این سرویس بر روی تمام هاست های اشتراکی فعال و قابل استفاده است. )
برای شروع کار لازم است ابتدا یک کلاینت اف تی پی انتخاب کرده و روی سیستم خود نصب کنید. برای این کار نرم افزار های بسیار زیادی موجودند که از میان آنها دو کلاینت FileZilla و CuteFTP را به شما پیشنهاد میکنم. برای دریافت این ابزار ها و آشنایی با نحوه ی کارکرد آنها از شما دعوت میکنم با ادامه ی این ارسال همراه باشید.
FileZilla :
فایل زیلا یک نرم افزار کاملا رایگان است. به کار گیری این نرم افزار فوق العاده ساده بوده و با کمترین آگاهی نیز به راحتی میتوان آن را مورد استفاده قرار داد اما یکی از معایب آن این است که عموما نمیتواند از حداکثر توان آپلود شبکه ی شما استفاده نماید بنابراین آپلود در این نرم افزار نسبت به کلاینت های دیگر طولانی تر خواهد بود که البته این بستگی به شبکه ی شما هم دارد. من این مسئله را به طور تجربی روی وایمکس بررسی کردم و متوجه شدم که کلاینت های دیگر بهتر میتوانند در این شبکه فعالیت کنند. به هر حال انتخاب با شماست اما برای کارهای کوتاه و سبک مثل عوض کردن پرمیشن ها یا تست صحت کار کرد یک اکانت اف تی پی شخصا همین نرم افزار را به شما پیشنهاد میکنم.
دانلود فایل زیلا:
پس از اینکه فایل زیلا را از سرور بالا دانلود کرده و روی سیستم خود نصب کردید کافی است چند قدم ساده را دنبال کنید تا بتوانید به راحتی به فایل های خود دسترسی پیدا کنید.
مراحل را با هم دنبال میکنیم.
ابتدا برنامه فایل زیلا را باز کنید. پنجره ی برنامه مشابه شکل زیر خواهد بود.
همانطور که میبینید این برنامه از 4 بخش کلی تشکیل شده.
در بخش قرمز رنگ میبایست اطلاعات ورود خود را وارد نمایید. کلیه ی دستورات اجرایی، تغییر وضعیت ها و احیانا ارور ها در بخش زیرین همین قسمت نمایش داده خواهند شد.
در بخش بنفش رنگ پس از اتصال به سرور، لیست فایل ها و ساختار فولدرهای شما بر روی هاست نمایان خواهد شد.
در بخش سبز رنگ همواره میتوانید دایرکتوری فعال روی سیستم خود را مشاهده کنید. مثلا در اینجا فایلهای روی دسکتاپ کامپیوتر در حال نمایش هستند.
در بخش آبی رنگ کلیه ی فایل هایی که در صف انتقال قرار دارند نمایش داده خواهند شد. این بخش شامل 3 تب مختلف است. تب اول با نام Queued files فایلهایی که در صف هستند را نمایش میدهد. تب دوم با نام Failed transfers فایل هایی که انتقال آنها با مشکل مواجه شده را به نمایش در می آورد و در نهایت تب سوم با نام Successful transfers نمایش دهنده ی فایل هایی است که انتقال آنها با موفقیت انجام شده است.
شروع استفاده از FTP :
برای شروع به کار کافی است در بخش بالایی پنجره ی فایل زیلا (قسمت قرمز رنگ) به ترتیب آی پی هاست، نام کاربری اف تی پی و پسورد خود را وارد کنید. به صورت پیشفرض نام کاربری و پسورد اف تی پی شما با اطلاعات ورود به هاست شما یکسان است. در ضمن از آنجایی که عموما پرت اف تی پی همان 21 است نیازی نیست این عدد را در بخش پورت وارد کنید. حالا روی دکمه ی Quickconnect کلیک کنید تا به سرور متصل شوید. در زیر تصویری از برنامه در حالتی که به سرور متصل شده است به نمایش در آمده :
همانطور که میبینید لیست دایرکتوری ها و فایل های روی هاست در سمت راست پنجره به نمایش در آمده است. استفاده از این بخش دقیقا مانند اکسپلورر در ویندوز است. کافی است روی هر فولدر دابل کلیک کنید تا باز شود تا بتوانید ان را مورد استفاده قرار دهید.
آپلود و دانلود با FTP :
این پنجره به طور کامل از درگ اند دراپ (کشیدن و رها کردن) پشتیبانی میکند. بنابراین شما میتوانید هر فایلی را که مایلید آپلود کنید از روی کامپیوتر خود به درون پنجره برنامه بکشید تا به صف دانلود اضافه شود. اگر هم مایل باشید میتوانید از سمت چپ برنامه فایل مورد نظر خود را پیدا نمایید و آن را برای آپلود به برنامه اضافه کنید.
برای دانلود هم دقیقا همین کار را انجام دهید. کافی است یک فایل را از سمت راست برنامه که نشان دهنده ی فایل های روی سرور است بر روی سمت چپ یا بر روی سیستمتان درگ کنید تا به سرعت روی کامپیوترتان دانلود شود.
پس از اینکه فایل های مورد نظر را برای آپلود انتخاب کردید خواهید دید که در زیر برنامه، (بخش آبی رنگ) یک صف تشکیل شده است. برای شروع آپلود کافی است روی این صف راست کلیک کرده و گزینه ی Process Queue را انتخاب نمایید تا بارگزاری آغاز شود. نمونه ای از یک صف آپلود در زیر قابل مشاهده است :
پس از تکمیل بارگزاری، کلیه ی فایل های آپلود شده بر روی هاست قابل مشاهده خواهند بود.
عوض کردن سطوح دسترسی یا Permission ها :
هر فایل یا فولدر دارای سطح دسترسی مشخصی است که نشان میدهد چه گروه هایی حق اجرای فایل یا فولدر، خواندن آن یا نوشتن بر روی آن را دارند. همانطور که در تصویر زیر نشان داده شده، سطوح دسترسی هر فایل یا فولدر در فایل زیلا در یک ستون در جلوی فایل یا فولدر مربوط به نمایش گذاشته شده اند. گاهی ممکن است لازم باشد سطح دسترسی یک فایل یا فولدر را عوض کنید. برای این کار کافی است روی فایل یا فولدر مورد نظر رایت کلیک کنید و از منوی باز شده گزینه ی file permissions را انتخاب نمایید.
پس از انتخاب گزینه ی File permissions از منوی بالا پنجره ای به شکل زیر برای شما نمایان خواهد شد :
همانطور که میبینید، این اجازه به شما داده میشود که برای گروه هایی، مختلف سطح دسترسی تعریف کنید. اگر میدانید رقم مربوط به سطح دسترسی مورد نظرتان چیست کافی است آن را در فیلد Numeric value وارد نمایید و روی ok کلیک کنید.
پنجره ی فوق نمایی از پنجره ی عوض کردن سطوح دسترسی یک فایل است اما اگر تصمیم داشته باشید سطوح دسترسی یک فولدر را عوض کنید پنجره ای که برای شما به نمایش در می آید کمی با پنجره ی بالا متفاوت بوده و دارای انتخاب های بیشتری است. نمونه ی این پنجره را در زیر میبینید :
این امکان اضافه که در تصویر بالا با قرمز دور آن خط کشیده شده است به شما سه انتخاب میدهد. شما میبایست تنها زمانی از این امکان استفاده نمایید که بخواهید سطوح دسترسی زیر فولدر ها، زیر فایل ها و یا هر دوی آنها را به همراه فولدر مورد نظر عوض کنید. در صورتی که تصمیم به چنین کاری دارید لازم است ابتدا گزینه ی Recurse into subdirectories را تیک بزنید تا گزینه های زیرین آن فعال شوند.
گزینه اول یا Apply to all files and directories کلیه ی پرمیشن ها را علاوه بر فولدر مورد نظ بر روی زیر فایل ها و زیر فولدرهای موجود درآن فولدر اعمال میکند.
گزینه ی دوم یا Apply to files only سطوح دسترسی مورد نظر شما را علاوه بر فولدر مورد نظر بر روی زیر فایل های موجود در آن فولدر هم اعمال میکند و کاری به زیر فولدر ها ندارد.
گزینه ی سوم یا Apply to directories only سطوح دسترسی مورد نظر شما را علاوه بر فولدر مورد نظر، بر روی زیر فولدر های موجود در آن فولدر هم اعمال کرده و با فایل های موجود در فولدری که انتخاب کردید کاری ندارد.
پس از آنکه گزینه های مورد نظر خود را انتخاب کردید روی ok کلیک کنید تا تغییرات اعمال شوند.
قطع اتصال از سرور :
پس از آنکه کارتان با اتمام رسید با کلیک بر روی ضربدر قرمز رنگ موجود در پنجره ی برنامه، اتصال به سرور را قطع نموده و سپس از برنامه خارج شوید.
توجه داشته باشید که اگر به سرور متصل شده ولی مدتی هیچ فعالیتی انجام ندهید، سرور به صورت اتوماتیک اتصال شما را قطع خواهد کرد و مجبور خواهید بود مجددا کانکت شوید.
CuteFTP :
همانطور که قبلا هم گفتم یکی از ایراد های فایل زیلا سرعت ترنسفر آن است. به همین دلیل به کسانی که مایلند فایل هایی با حجم بالای 10 مگابایت را جابجا کنند، استفاده از FileZilla توصیه نمیشود. (مجددا تاکید میکنم به اینترنت شما هم بستگی دارد) اما قضیه در مورد CuteFTP کاملا بر عکس است. کیوت اف تی پی (یا اف تی پی بانمک) میتواند به راحتی از تمام پهنای باند مجاز آپلود شما استفاده کند و در استفاده از آن اصلا نیازی نیست نگران Fail شدن ترنسفر خود باشید. CuteFTP یکی از برترین و مطرح ترین کلاینت های اف تی پی موجود است که تا امروز جوایزی هم در این زمینه برنده شده. بنابراین کاربر میتواند با اطمینان کامل از آن استفاده کند.
تفاوت اساسی CuteFTP با فایل زیلا در تجاری بودن CuteFTP است. البته این نرم افزار یک نسخه ی رایگان هم دارد ولی ما نسخه ی پیشرفته ی آن را برای شما در نظر گرفته ایم که لازم است پس از نصب آن را کرک کنید و سپس کار با آن را آغاز کنید.
پس از دانلود، برنامه را روی سیستم خود نصب نموده و آن را کرک نمایید. سپس برای شروع به کار برنامه اجرا نمایید. پنجره ی برنامه مشابه تصویر زیر خواهد بود. (طبعا در اولین اجرا، پنجره برنامه ممکن است متفاوت باشد.)
CuteFTP نیز مانند فایل زیلا از 4 بخش تشکیل شده که در زیر به شرح آنها می پردازیم :
- این بخش که با رنگ قرمز مشخص شده است شامل منوی های اصلی برنامه و پذیرنده ی اطلاعات ورود شما به سرور اف تی پی است.
- این بخش که با رنگ سبز مشخص شده دارای دو تب جداگانه، یکی برای نشان دادن اتصال های موجود و یکی برای نشان دادن فایل های روی سیستم شماست.
- این بخش که با رنگ آبی مشخص شده پس از اتصال به سرور به دو بخش تقسیم خواهد شد. یک بخش نشان دهنده ی فایلهای روی سرور و بخش دیگر اطلاعات مربوط به اتصال، فرمان های در حال اجرا و ارور های احتمالی در زمان اتصال را نمایش میدهد.
- این بخش با رنگ بنفش مشخص شده شامل دو تب، یکی برای نشان دادن صف فایلهای در حال انتقال و یکی برای نشان دادن لاگ انتقال های موفق و ناموفق میباشد.
شروع به کار :
به دو شیوه میتوانید به سرور متصل شوید.
1- اتصال سریع : برای اتصال سریع کافی است آی پی هاست، نام کاربری و پسورد را در قسمت قرمز رنگ تایپ نموده و روی آیکن اتصال (دقیقا جلوی شماره پورت) کلیک کنید تا اتصال برقرار شود. اطلاعاتی ورودی که برای اتصال سریع استفاده میکنید در برنامه ذخیره نمیشوند مگر اینکه آنها را در سایت منیجر ذخیره کنید.
2- ساخت و ذخیره کانکشن برای تمام اتصال های بعدی : در این حالت میتوانید یک پروفایل برای سایتی که معمولا با آن سر و کار دارید بسازید و در اتصال های بعدی تنها با یک کلیک آن را مورد استفاده قرار دهید. برای این کار کافی است پس از وارد کردن اطلاعات در بخش قرمز رنگ، روی آیکن کتابی که روی آن یک علامت + وجود دارد کلیک کنید تا اطلاعات با نام مورد نظر شما ذخیره شوند.
روش دیگر برای ذخیره ی اطلاعات آن است که در بخش سبز رنگ (شماره 2) در تب Site Manager راست کلیک کرده و Connection Wizard را انتخاب نمایید و کانکشن مورد نظر خود را برای اتصال به هاست مورد نظرتان بسازید. استفاده از این روش به شما اجازه میدهد تنظیمات کامل تری مانند پوشه ی پیشفرض و نحوه ی اتصال به اف تی پی را نیز تایین نمایید. این بخش به کاربرانی که حرفه ای تر هستند توصیه میشود.
پس از اتصال پنجره ی CuteFTP به شکل زیر خواهد بود :
برای ورود به هر پوشه کافی است روی آن دابل کلیک کنید. برای بازگشت به بالا میتوانید از آیکن پوشه ای که روی آن یک فلش سبز رنگ وجود دارد استفاده نمایید.
کیوت اف تی پی جهت اپلود از درگ اند دراپ از روی کامپیوتر به روی پنجره ی برنامه پشتیبانی میکند ولی در صورتی که میخواهید فایلی را دانلود کنید توجه داشته باشید که درگ اند دراپ تنها در محیط پنجره ی برنامه ساپورت خواهد شد.
دانلود و آپلود :
دانلود در این برنامه بسیار ساده صورت میگیرد. کافی است فایل یا فولدر مورد نظر خود را از سمت راست برنامه انتخاب کرده و در سمت چپ برنامه روی محل مورد نظر بریزید.
برای آپلود نیز کافی است فایل مورد نظر خود را از سمت چپ برنامه انتخاب کرده و روی محل مورد نظر خود در سمت راست برنامه بریزید. در ضمن میتوانید فایل یا فولدر مورد نظر خود را مثلا از روی دسکتاپ بکشید و بر روی برنامه در مسیر مورد نظر رها کنید تا به صف آپلود اضافه شود. در زیر یک نمونه صف آپلود قابل مشاهده است :
همانطور که مشاهده میکنید در بخش status وضعیت هر فایل معلوم است. مثلا در اینجا فایل آخر به سرور ارسال شده ولی دو فایل بالایی در انتظار ارسال دستور بارگزاری هستند. برای اینکه صف آپلود کار خود را شروع کند کافی است فایل های مورد نظر خود را انتخاب کرده و سپس با راست کلیک بر روی آنها گزینه Transfer Selected را برای بارگذاری فایل های انتخاب شده و یا Transfer All را برای بارگذاری تمام فایل ها انتخاب نمایید.
پس از اتمام بارگذاری فایل ها بر روی هاست قابل دیدن هستند و شما میتوانید فعالیت های مورد نظر خود را روی آنها انجام دهید.
توجه داشته باشید که لیست دایرکتوری ها در کیوت اف تی پی به صورت اتوماتیک ریفرش نمیشود و برای دیدن فایل ها پس از آپلود لازم است لیست را یکبار ریفرش کنید.
عوض کردن پرمیشن ها :
عوض کردن پرمیشن ها در کیوت اف تی پی به سادگی انجام میپذیرد ولی همانظور که گفتم بهتر است برای این کار از همان فایل زیلا استفاده کنید چرا که ممکن است برای انجام برخی فعالیت ها به مشکل برخورد کنید.
جهت تغییر دسترسی یک فایل یا فولدر کافی است روی آن راست کلیک کرده و گزینه ی Properties / CHMOD را انتخاب نمایید. دسترسی های مورد نظر خود را در قسمت پایین برنامه (مانند شکل زیر) ست کرده و در نهایت تنظیمات را تایید کنید.
قطع اتصال :
از قسمت های مختلفی قادر خواهید بود اتصال خود را از سرور قطع کنید. یکی از روش ها انتخاب گزینه ی Disconnect از منوی فایل است. این گزینه در جلوی دایرکتوری لیستینگ هاست شما نیز به چشم میخورد.
